FENOMEN:
Bazı cinslerde görünen beklenmeyen optikal
effektler.
Parlak bir ışık veya yukardan akseden ince bir
ışık hüzmesi kullanılarak incelenir.
(Işık taşın içinden geçip gözümüze gelen bir hüzme
halinde olmamalı)
Renk değiştiren taşlara bakmak için floresan ışık
da lazımdır.
İnce, kuvvetli ışık kaynağını taşın 10-15 cm.
üstünde tutarak değişik yerlere doğru ışığı yansıtalım.
Evvela üstten, sonra her taraftan inceleyelim.
Fenomena en umulmadık yerde olabilir.
Not: İmitasyon fenomenal taşları anlıyabilmek için
doğal fenomenanın nasıl göründüğünü bilmek lazımdır.
Renk oyunları: (play of color): Değişik renklerin
parça parça birleşerek meydana getirdiği renk cümbüşü. Mesela: Opaldeki
gibi. Opali meydana getiren minicik kürelerin meydana getirdiği katlardan yansıyan
ışık gökkuşağı renklerinde gözümüze geliyor.
Siyah
opal
|
Beyaz
opal
|
‘Labradorescence’: Taştaki ince tabakalardan yansıyan
ışığın meydana getirdiği renk. Buna Shiller efekti de deniyor. Mesela:
labradorite (spectrolite)
Yeşil
labradorit
|
Mavi
labradorit
|
‘Iridescence’: Değişik renk parçaları. Mesela:
fosil ammonitteki gibi.
Su birikintisinin üstüne dökülmüş yağ tabakasındaki
gökkuşağı renkleri gibi.
Taştaki incecik mika gibi tabakalardan veya incecik çatlaklardan
yansıyan ışıktan meydana gelir.
Ammonit
|
‘Orient’: Aynı ‘iridescence’da olduğu gibi
ama daha yumuşak.
|
|
İnci
ve sedefte görünen orient denen parıltılar
|
Renk değişmesi: (change of color): Gece ve gündüz
ışığında yani floresan ve sarı ışıkta bariz bir renk değişikliği görülür.
Mesela: Alexandrite; gündüz ışığında (floresan) yeşil, gece ışığında
(sarı) kırmızımsı kahverengi gibi görünür.
Not: Bazı taşlarda ışık değişimiyle hafif bir
renk değişimi görülür, bizim aradığımız bariz renk değişikliğidir.
‘Chatoyancy’: Kapuşon taşın üzerinde taştaki
incecik iğne inklüzyonlardan yansıyan ışığın meydana getirdiği band şeklinde
görülen parıltı.
Kaplan
gözü kuartz
|
|
kedi
gözü aleksandrit
|
‘Asterism’: Birbirini kesen ince veya kalın kımıldayan
ışıklar. Bu ışıklar taştaki ipeğimsi iğne inklüzyonların çapraz bir
yerleşimde olmasından ötürü meydana gelir. Yıldız korundumda kesişen
üç düzey ve yönde olan iğne kapanımları 6 kollu bir yıldız meydana
getirirken yıldız diopsitteki kapanımlar iki yönde olduğundan 4 kollu bir yıldız
effecti yaratır.
Yıldız
safirde iğne kapanımlar
|
|
safirde
yıldız effekti
|
yakutta
yıldız effekti
|
yıldız
diopsit
|
|
|
|
|
‘Adularescence’: Sanki taşın içinde hareket eden
bir ışık varmış gibidir. Bu efekt de incecik kristal katlarından yansıyan
ışığın yarattığı parıltılardır.
Aytaşı
|
ham
aytaşı
|
‘Aventurescence’: Taşın içindeki metalik veya
kristal inklüzyonlara çarparak yansıyan parıltılar. Mesela: Altıntaşı(cam),
güneş taşı, avantürin kuartz.
|